‘Het is onbeschoft om niet circulair te werken’
Circulair werken is voor Jan Willem Leverstein volstrekt vanzelfsprekend en niet iets om je mee te profileren. De directeur van COARE Architectuur vindt het net zoiets als ’s morgens je kleren aantrekken: ‘Iedereen kijkt raar op als je het niet doet’. Mede geïnspireerd door opdrachtgevers werd circulariteit voor COARE (COncept, Architectuur en REalisatie) vanzelfsprekend. Leverstein is soms somber over de roofbouw op onze planeet. Maar hij put moed uit de enorme vooruitgang op het gebied van innovatie. COARE maakt daar samen met opdrachtgevers als Alliander, KLM en NS werk van.
‘Je hebt ze nog steeds hoor, mensen die beweren dat het allemaal wel meevalt met de teloorgang van de aarde. En voor wie circulariteit niet zo nodig hoeft. Bij welk project je ook komt, er zitten er altijd wel een paar tussen die het allemaal maar overdreven vinden. Al durven ze dat vaak niet meer openlijk te zeggen…’
‘Ik ben een keer met de clipper Stad Amsterdam wezen zeilen op de Atlantische Oceaan en zag nergens plastic drijven. Het valt wel mee met die plastic soep, zei ik een beetje uitdagend tegen de schipper. Hoe naïef kan je zijn. Hij vertelde gruwelijke verhalen over de immense troep die zij op zee tegenkomen. Over de ramp die zich daar buiten ons gezichtsveld in razende vaart voltrekt. Die man was echt aangedaan. En ik na zijn verhaal in shock.’
‘De vraag of we wel of niet voor circulariteit moeten kiezen doet er al lang niet meer toe. De realiteit is het antwoord en laat zien dat het ronduit onbeschoft is om ‘oud’ te denken. Niet circulair werken kán domweg niet meer. Onze generatie mag generaties na ons niet blijven belasten met de verschrikkelijke gevolgen van onze fouten. We kunnen niet straffeloos een wissel op de toekomst blijven trekken en zullen het moeten doen met de spullen die we nú hebben. In plaats van steeds maar meer op te souperen.’
‘Je moet gebouwen net als met LEGO uit elkaar kunnen halen en de onderdelen opnieuw kunnen gebruiken. Niet alleen de buitenkant, maar ook het inbouwgedeelte. Binnen valt vaak nog méér te winnen dan buiten. COARE heeft als het om circulariteit gaat de laatste jaren veel geleerd van opdrachtgevers. Die hebben ons bij wijze van spreken mede opgevoed. Ze daagden ons uit en hebben ons geïnspireerd. In de filosofie van ons bureau draait alles om tweerichtingsverkeer. Dat betekent dat er gedurende het ontwerpproces en de bouw voortdurend ruimte is voor verbeteringen. Als iemand tijdens de rit met een geweldig idee komt, mag dat niet stranden op een groot architecten-ego.’
‘Het hoofdkantoor van netbeheerder Alliander in Arnhem is op basis van ons ontwerp volledig vernieuwd. Een fantastisch project. Het gebouw is 23.000 m² groot en gebruikt dankzij zonnepanelen en warmte-koudeopslag ten opzichte van de oude situatie 71% minder energie. En van het bouwafval is 95% gescheiden ingezameld en waar mogelijk weer elders hergebruikt. En weet je wat we bij NS en KLM doen? Daar gebruiken we materiaal uit oude treinen en vliegtuigen weer bij het inrichten van kantoren.’
‘Ik spreek in dat verband niet van re- maar van upcyclen. Als je goed nadenkt over het ontwerp, zijn bijvoorbeeld circulaire meubels in de perceptie van gebruikers niet van een mindere kwaliteit. Je ziet niet dat het om materialen gaat die eerder op een andere manier zijn gebruikt. Als wij aan een opdracht beginnen is het volstrekt vanzelfsprekend dat we meteen in beeld brengen welke materialen opnieuw gebruikt kunnen worden en hoe. Voor ons is dat geen apart vakgebied met een aparte afdeling. En ook geen unique selling point. Het is gewoon gewóón geworden.’
Fotografie hoofdkantoor Alliander (Arnhem): Chris van Koeverden
